Çin, Orta Doğu’da arabulucu rolünü güçlendirme çabaları kapsamında, Hamas ve El Fetih gibi grupların da dahil olduğu Filistinli grupların Pekin’de bir araya gelerek “bölünmüşlüğe son verme ve Filistin birliğini güçlendirme” konusunda bir anlaşma imzaladığını duyurdu.
Çin Dışişleri Bakanlığı’nın açıklamasına göre, bu duyuru, İsrail’in Gazze’deki militan grup Hamas’a karşı savaş açtığı ve Pekin’in kendisini çatışmada potansiyel bir barış arabulucusu olarak konumlandırmaya çalıştığı bir dönemde, Çin’in ev sahipliğinde Pazar günü başlayan ve 14 Filistinli grubun katıldığı uzlaşma görüşmelerinin ardından geldi.
Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, anlaşmanın “14 grubun tamamının büyük uzlaşmasına ve birliğine adanmış” olduğunu belirtti. Wang, “Temel sonuç, FKÖ’nün (Filistin Kurtuluş Örgütü) tüm Filistin halkının tek meşru temsilcisi olduğudur. Gazze savaşı sonrası yönetim ve geçici bir ulusal uzlaşı hükümetinin kurulması konusunda anlaşmaya varıldı,” dedi.
FKÖ’nün bir parçası olmayan Hamas’ın bu düzenlemede nasıl bir rol oynayacağı veya herhangi bir anlaşmada etkisinin ne olacağı henüz belli değil. Görüşmeler, İsrail’in Hamas’ın 7 Ekim’de kendi topraklarında gerçekleştirdiği terör saldırısına cevaben Hamas’ı ortadan kaldırmaya yönelik taahhüdü sonrasında, Filistin topraklarının gelecekteki yönetiminin sorgulanmaya devam ettiği bir dönemde gerçekleştirildi.
Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ), 1993 yılında İsrail ile bir barış anlaşması imzalayan ve Filistin Yönetimi (FY) adı altında yeni bir hükümet kuran partilerin oluşturduğu bir koalisyondur. El Fetih, hem FKÖ’ye hem de 1993’te Oslo Anlaşmaları olarak bilinen anlaşmanın imzalanmasının ardından İsrail işgali altındaki Batı Şeria’da kurulan geçici Filistin hükümetine hakimdir. Hamas, bu anlaşmalara taraf değildi ve İsrail’i tanımıyor.
Pekin’deki görüşmelere katılan Filistin Ulusal Girişimi Başkanı Mustafa Barghouti, “tüm tarafların” FKÖ’ye katılmaları konusunda anlaştıklarını ve örgütün Filistinlilerin tek meşru temsilcisi olduğunu söyledi.
Hamas ve El Fetih arasında uzun bir düşmanlık geçmişi var. Filistin Yönetimi, Hamas’ın 2006 yılında işgal altındaki topraklarda yapılan parlamento seçimlerini kazanmasının ardından 2007 yılına kadar Gazze üzerinde idari kontrolü elinde tuttu. O tarihten bu yana Hamas Gazze’yi, Filistin Yönetimi ise Batı Şeria’nın bir bölümünü yönetiyor.
İki taraf, iki ayrı Filistin bölgesini tek bir yönetim yapısı altında birleştirecek bir anlaşmaya varmayı birçok kez denedi ancak başarısız oldu. 2017’de Mısır’ın arabuluculuğuyla varılan uzlaşma anlaşması hızla çökmüştü.
Barghouti, Filistinli grupları uzlaştırmaya yönelik son girişimin önceki çabalardan “çok daha ileri gittiğini” ve bir uzlaşı hükümeti kurulmasına yönelik “belirli adımlar” içerdiğini belirtti.
Gazze’deki savaşın başlamasından bu yana Çin, İsrail’in bölgedeki savaşını kınayan ve Filistin devletinin kurulması çağrısında bulunan Küresel Güney ülkelerinin önde gelen sesi olarak kendini göstermiş olsa da, bazı gözlemciler Çin’in bölgedeki etkisinin boyutunu sorguluyor.
