Türk Deniz Kuvvetleri’nin su üstü harbi (SUH/ASUW) ve denizaltı harbinde (DSH/ASW) kullanılmak üzere başalattığı MELTEM projesi devam ediyor. MELTEM -3 Projesi kapsamında 2013’ün Temmuz ayında 2 adet ATR-72/600 Genel Maksat Uçağı envantere girmişti.
MELTEM-1 projesi ile 6 adet CN-235 uçağı 2001-2002 yıllarında Türk Deniz Kuvvetleri envanterine dahil edilmiştir. Modifikasyonları 2004 yılında başlamıştır.
MELTEM-2 Projesi kapsamında gelişmiş komuta kontrol ve modern keşif gözetleme sistemleri ile donatılan CN-235 D/K uçakları 2013 yılı itibariyle teslim alınmış, denizdeki dost ve müttefik unsurlarla müşterek veya müstakil olarak, gece-gündüz her türlü şartta etkin olarak görev yapılmaya başlanmıştır.
MELTEM-3 Sözleşmesi 21 Aralık 2005’te imzalanmış ve 20 Nisan 2006’da yürürlüğe girmişti. Mali boyutu o tarihte yaklaşık 218.7 Milyon ABD doları (18o Milyon Euro) olarak açıklanan projede başlangıçta 10 adet turboprop motorlu ATR-72/500Uçağının alınması planlandı. Bu kapsamda ilk astar boyalı (yeşil) ATR-72/500 Uçağı Şubat 2008’de TAI’ye teslim edilmiş ve uçak üzerinde yapısal modifikasyon/tadilat çalışmalarına başlanılmıştı. Ancak, daha sonra platform tercihi ATR-72/500 Uçaklarının üretiminin sona ermesi ile daha güçlü motorlara (%5 daha yüksek motor performansı) ve sayısal kokpit konfigürasyona sahip ATR-72/600 yönünde değiştirilmişti.
Savunma Sanayi Müsteşarlığı (SSM) ile Ana Yüklenici Alenia Aermacchi/Leonardo arasında yürütülen müzakereler sonucunda platform sayısı altısı DKU/DSH ve ikisi irtibat/genel maksat konfigürasyonunda toplam sekiz uçak olarak revize edilmiştir.Buna yönelik anlaşma SSM ile Alenia Aermacchi arasında Mayıs 2013’de imzalanmıştı.
MELTEM-3 Projesi ile 8 adet ATR-72/600 Deniz Karakol [D/K] Uçağı’na sahip olunması hedeflenmektedir. Temmuz 2013 yılında envantere iki adet ATR-72/600 uçağı girmiştir. TCB701 ve TCB702 kuyruk numaralı ATR-72/600 Genel Maksat Uçaklarının modifikasyonları Alenia Aermacchi/Leonardo’nin Napoli-Capodichino ve Torino-Caselle tesislerinde gerçekleştirilmiştir.
TAI ve TUSAŞ tesislerinde altı adet ATR-72/600 D/K uçağından ilkinin sertifikasyon ve kabul testlerinin tamamlanmasının ardından Şubat 2017’de teslim edilmesi ve teslimatların 2018’de tamamlanması planlanmıştı. Ancak sertifikasyon testlerinde yaşanan sıkıntılar nedeniyle bu teslimat Şubat 2018 itibariyle henüz gerçekleştirilemedi. Sorunların aşılması durumunda modifikasyonları tamamlanan uçakların teslimatına bu yıl başlanarak 2019’da tamamlanabileceği belirtiliyordu fakat teslimat gerçekleşmedi.
MELTEM-3 Projesi kapsamında uçaklarda Kanada üretimi iki adet PW127M turboprop motor kullanılmaktadır. CN-235 D/K uçakları Hafif Sınıf, ATR-72/600 ise Orta Sınıfı D/K Uçağı olarak tanımlanmaktadır.
DENİZ KARAKOL UÇALARIN SİLAH SİSTEMLERİ
ATR-72/600 DSH/SUH Uçakları kanat tasarımları nedeniyle kanat altı harici yük istasyonu bulunmamaktadır.Deniz Kuvvetlerinin envanterinde bulunan CN-235 D/K uçaklarında kanat altı harici yük istasyonlarında Mk46 Mod5 Hafif Torpido, Su bombası ve Link-11 Taktik Data Link taşıyabiliyor.ATR-72/600 uçakalarıda Link-16 Taktik Data Linki ve Mk54 Hafif Torpido kabiliyetine de sahip olacağı belirtiliyor. Mk46 Mod 5 ve Mk54 Hafif Torpidolarının ATR-72/600 TDKU’lara entegrasyonu için gerekli mühendislik desteği Raytheon Firması tarafından sağlanmaktadır.
Silah donanımı açısından ATR-72/600 uçakları dahili bir silah bölmesine sahip değildir. Bu bağlamda silahlar gövde dışında yer alan pilonlarda/harici yük istasyonlarında taşınacaktır. Harici yük istasyonları [pilonlar] gövde altına monte edildiğinde harici silah yükü hatırı sayılır aerodinamik kayıplara, dolayısı ile yakıt tüketiminin artmasına ve görev performansının düşmesine yol açmaktadır.
ATR-72/600 uçakları çok düşük seyir ve devriye hızları söz konusu olduğundan, oluşacak ilave direnç belli bir noktaya kadar önem taşımaktadır.
Pilonlar, gövdenin kenarlarında, teğet bir şekilde konumlandırılmıştır. Uçakta, iki tanesi iniş takımları yuvalarının önünde ve iki tanesi de arkada olmak üzere dört adet pilon (harici yük istasyonu) bulunmaktadır.
Pilonların her birinin ağırlığı 40 kg civarındadır. Farklı pilon çeşitlerinin bulunmasına rağmen nihai konfigürasyonda kullanılacak olanlar, azami 1.000 lb (454kg) kapasiteli olacaktır. Bu harici yük istasyonlarında; 324mm’lik hafif torpidolar (250 kg civarı), derinlik bombaları (160 kg civarı), 400 kg’lık ağırlıkları ile Penguin veya SOM-J gibi önemli sayılabilecek gemisavar güdümlü mermileri taşınabilir.
ATR-72/600 VE CN-235 DENİZ KARAKOL UÇAKLARIN SENSÖR DURUMU
ATR-72/600 TDKU platformlarında kullanılmak üzere sipariş edilen 10 adet Deniz Karakol Görev Ekipman Paketi’nden 8 adedi Nisan 2o14 itibarıyla teslim alınmıştır. Geriye kalan 2 adet paket Eylül/Ekim 2o14 tarihinde teslim edilmiştir.
Paketlerin 6 adedi teslim alınacak altı ATR-72/600 D/K Uçağında kullanılacak, diğer 4’ü ise CN-235 ve ATR-72/600 TDKU D/K Uçaklarında yer alan AMaSCoS-300 Görev Sistemi’nin ömür boyu idame ve işletmesinin garanti altına alınması maksadıyla yedek olarak kullanılmak üzere depoya kaldırılmıştır.MELTEM-3 projesinde kullanılan AMASCOS-300 Havadan Deniz Durum Kontrol Sistemi MELTEM-2 Projesi altında tedarik edilmeye başlanmıştı.
Deniz Kuvvetlerinin envanterinde bulunan CN235-100M uçakları ve envantere giremsi beklenen ATR-72/600 DSH/SUH Platformlarında, Taktik Koordine Subayı ve radar operatörü (TacCo), Akustik Operatörü ve Elektronik Harp (EH) ve Muhabere Operatörü olmak üzere toplam dört operatör konsoluna sahiptir.
Deniz Karakol Görev Ekipman Paketinde, AMASCOS 300 Havadan Deniz Durum Kontrol Sistemi; SAR/ISAR/SPOT-SAR/STRIP-SAR/MMTI kabiliyetli 400 W gücünde 190nm menzile sahip Ocean Master 400 Radarı, 35nm menzile kadar su üstü temasları gündüz ve gece şartlarında tanımlama imkanı sunan AselFLIR 200T FLIR Sistemi, TMS-2000 Aktif/Pasif Aktif/Pasif Sonoboy İşleme Sistemi, (sono şamandıraları için, aynı anda 16 sono şamandırasını dinleyebilmekte), TCAS II Hava Trafik Çarpışmadan Kaçınma Sistemi, DR-3000 ESM/EDT (RWR olarak da görev yapmakta), 4.5m anten uzunluğuna ve yaklaşık 50 kg ağırlığında bir antene sahip AN/ASQ-508[V] Manyetik Düzensizlik Detektörü (Magnetic Anomaly Detector/MAD), Link-11/Link-16 Data Link, LN-100G INS/GPS, ARS-700 Havadan Kurtarma Sistemi, APX-113 IFF Sorgulayıcı/Cevaplayıcı ile AN/AAR-60 MILDS MWS ve AN/ALE-47 CMDS Lançerini içeren Aselsan ASES-235 H Öz Savunma Sistemi’nden oluşmaktadır.
Mekanik taramalı antene sahip Ocean Master 400 Radarı açık kaynaklara göre olumlu hava şartlarında, 30 deniz mili mesafe ve 1.000 fit irtifadan bir periskopu, 90 deniz mili mesafe ve 6.000 fit irtifadan 100 metrekarelik alan içinde devriye botunu tespit edebilmektedir.Sistem havadan havaya çalışma şartlarında da başarı sergilemekte ve 25 deniz mili menzil içerisindeki 16 izi birden takip edebilmektedir.
ATR-72/600 D/K Uçağı platformunun ASW/DSH rolünde görev süresi hakkında bir fikir vermek amacı ile, denizaltı görevi profiline sahip bir uçağın, üs bölgesinden 200 deniz mili uzaklıkta, optimum seyir irtifası ve hızda (5.000 fit gözetleme irtifası ve 145 knot devriye hızı) periskop tespit etme, kimlik belirleme, 240 knot ile taarruz ve hedef denizaltıya iki adet torpido atma görevini yerine getirdiğini varsayalım.Bu görev profilinde uçak 6.5 saat havada kalabilmektedir. Uçağın havada kalış süresi üs bölgesinden 600 deniz mili uzaklıkta bir görev bölgesinde 2 saatin biraz üzerinde, 400 deniz milli uzaklıkta bir görev bölgesinde ise 3.3 saat olarak gerçekleşecektir.
MELTEM-3 PROJESİNDE SON DURUM
TUSAŞ’ın yayınladığı dergide verilen haberde, “Meltem-3 Projesi’de ait ilk uçak tesislerimize ulaştı “ denildi.
Habere göre, “Meltem 3 Projesi kapsamında şirketimiz tarafından radar sistemleri entegre edilen ve Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’na teslim edilecek olan Leonardo ATR-72-600 tipi uçağın, ilki son testlerin yapılması için tesislerimize iniş yaptı.” ifadeleri yer aldı.
Haber şöyle devam etti: “ Toplamda altı uçağın ilki 2016 yılında tesislerimizde ilgili sistemlerin entegrasyonu sonrasında Leonardo firmasının sertifikasyon testlerinin tamamlanması için gönderilmişti.Sertifikasyon testlerinden başarıyla geçerek Kahramankazan tesislerimize iniş yapan ilk uçak, son testlerin tamamlanmasının ardından Deniz Kuvvetler Komutanlığı’na teslim edilecek.”
Kaynak: TAI, Ajanslar, SSM, Dnz.Kuv., TNKATGM, TUSAŞ,
