Hava Kuvvetleri Kaza Araştırma Kurulu, 26 Eylül’de yaptığı açıklamada, bir F-16’nın navigasyon sistemi ve yedeğindeki kritik bir arızanın, kötü hava koşullarıyla birleşerek, Aralık 2023’te Güney Kore açıklarında bir kazaya yol açtığını belirtti.
F-16, 11 Aralık 2023 tarihinde Güney Kore’deki Kunsan Hava Üssü’nden bir eğitim görevi için havalandı. Pilot, güvenli bir şekilde fırlatıldı ve ciddi bir yara almadı. Birkaç hafta sonra tam uçuş görevlerine geri döndü.
Soruşturma sonucunda kazanın esas olarak uçağın “Entegre GPS ve Ataletsel Navigasyon Sistemi” (EGI) olarak bilinen sistemdeki bir arızadan kaynaklandığı tespit edildi. EGI, GPS ve ataletsel navigasyonu birleştirerek uçağın hareketini izler. EGI arızalandığında, pilot kritik navigasyon bilgilerine erişimini kaybederek yedek aletlere güvenmek zorunda kaldı.
Ancak bu olayda yedek sistem de pilotu yarı yolda bıraktı. Müfettişler, kazaya katkıda bulunan faktörler olarak arızalı “Standby Attitude Indicator” (SAI) ve sınırlı görüş mesafesine sahip kötü hava koşullarını gösterdi. SAI, uçağın düz uçuşta mı, tırmanışta mı ya da dönüşte mi olduğunu gösterir.
Kara kutunun kaybolması nedeniyle EGI arızasının kesin nedeni belirsizliğini koruyor, ancak geçmişteki benzer olaylarda olduğu gibi, bir elektrik kesintisinin arızayı tetiklediğinden şüpheleniliyor.
Kurul başkanı Albay Philip Lancaster, “Eldeki verilere dayanarak EGI’nin neden arızalandığını belirleyemedik,” diye yazdı. “Arızanın en olası nedeni, pilot tarafından fark edilen veya edilmeyen bir güç kaybıdır.”
Olay, rutin bir tatbikat sırasında Kunsan’dan dört uçaklı bir F-16 formasyonunun sabah 8:23’te kalkışından kısa bir süre sonra başladı. Kazaya karışan pilot, yoğun bulutlarla karşılaştı ve bu durum onu, tamamen uçağın navigasyon sistemine bağımlı hale getirdi. Bu durum, aletli meteorolojik koşullar (IMC) olarak bilinir.
Uçuşun yaklaşık 15. dakikasında, jetin EGI sistemi arızalandı ve pilotun gerekli navigasyon ve tutum göstergelerine erişimi kayboldu. Raporda, “IMC’de EGI arızasının olmaması bu kazayı önleyebilirdi” denildi.
EGI arızalandığında pilot, bazı hatalı pitch ve bank verileri gösteren yedek SAI’ye güvenmeye çalıştı. Pilot, açık bir gökyüzü umuduyla bulutların arasından alçalmaya başladı. Ancak sistem çelişkili veriler üretmeye devam etti; hava hızı ve irtifa aletleri alçalma gösterirken, pilot tırmanma yapıyormuş gibi görünüyordu. Bu uyuşmazlık, pilotun uzaysal yönelim bozukluğu yaşamasına yol açtı ve uçağın ufka göre konumunu doğru şekilde algılayamamasına neden oldu.
Raporda, “SAI’ye geçtikten sonra, pilot hava koşulları ve SAI’nin hatalı verileri nedeniyle düz uçuşu ve genel uzaysal yönelimi korumakta zorlandı. Bu yüzden pilot, açık hava beklenen bulut tavanının (yaklaşık 3,500 fit) altına inmeye çalıştı” denildi.
Pilot, kanat adamlarından birine alçalma sırasında irtifa ve hava hızı bilgilerini aktarırken, onu yakından takip etmesini söyledi. Ancak diğer F-16’nın radarı kazaya karışan uçağın hafifçe tırmandığını gösterirken, SAI hala burun yukarı pozisyonda olduğunu ve irtifa kaybının devam ettiğini bildiriyordu.
Raporda, “3,000 feet’te bulutlardan çıkamayınca, pilot düz uçuşa geçmeye çalıştı ve bu durum daha fazla yönelim bozukluğuna neden oldu” denildi.
Saat 8:42 civarında pilot, uçağı terk etmeye çalıştı, ancak kara kutu verileri olmadığı için kesin fırlatma zamanı ve uçağın konumu belirsizliğini koruyor. Kısa süre sonra F-16, Kunsan’ın yaklaşık 81 deniz mili batısında Sarı Deniz’e düştü. 8. Avcı Kanadı’na ait jet tamamen yok oldu ve 28 milyon dolar değerinde kayıp meydana geldi. Pilot, Kore Cumhuriyeti Donanması tarafından kurtarıldı ve hipotermi tedavisi gördü.
Kunsan’da, 2023 yılının Mayıs ve Aralık aylarında, ayrıca bu yılın Ocak ayında olmak üzere üç F-16 kazası meydana geldi. Hiçbir kazada personel yaralanmadı ve Hava Kuvvetleri, bu olayların birbirleriyle bağlantılı olmadığını belirtti.
Raporun yayınlanmasının ardından yapılan açıklamada, “Hava Kuvvetleri, geçici güç dalgalanmalarının F-16’daki uçuş alet sistemlerine olan etkilerini sınırlamak için çalışıyor” denildi. Ayrıca, Ocak ayında meydana gelen üçüncü F-16 kazasına ilişkin soruşturma raporunun halen devam ettiği ve sonuçların “hazır olur olmaz” yayınlanacağı belirtildi.
