Türkiye’nin yeni nesil  savaş uçağı TF-X projesi kapsamında Türk Havacılık ve Uzay Sanayii (TUSAŞ/TAI) ile Fransız yazılım şirketi Dassault Systemes arasında yazılım desteği konusunda iş birliği anlaşması imzalandı

Fransa’dan elde edilen deneyim TAI’nin başta Milli Muharip Uçak (MMU) projesin olmak üzere özgün ürünlerinin tasarımında kullanılacak.

İşbirliği sonunda tasarım sürecinde üretime daha doğru verinin gitmesini sağlayacak, üretimdeki hataları en aza indirgeyerek, hızlı tasarım süreçlerinin oluşmasına doğrudan katkı sağlayacak.

TF-X İÇİN TAI VE ASELSAN’DA İŞBİRLİĞİ YAPACAK

Türkiye’nin havacılıktaki en büyük projesi gelecek nesil savaş uçağı TF-X  kapsamında TAI ve ASELSAN arasında Milli Muharip Uçak (MMU) projesi için ön mutabakat  imzalandı.

Türkiye’nin şova dayalı ilk havacılık fuarı Eurasia Airshow’da imzalanan mutabakata göre, uçak için milli radar, elektronik harp ve elektro optik sistemler geliştirilecek.

Proje ile kritik görev sistemlerinin milli olarak geliştirilmesi, ilerleyen süreçlerde tam harekat yeteneği kazanacak şekilde uçağa entegre edilmesi hedefleniyor.

MMU projesi Türkiye’nin en büyük Ar-Ge projesi olarak gösteriliyor.Mühendislik alanında en zor problemlerin çözülmesini gerektiren proje, içinde yer alacak tüm paydaşlara teknolojik olarak sınıf atlatacak.

Projenin gerçekleşmesiyle yeni nesil bir uçakta olması gereken düşük görünürlük, dahili silah yuvası, yüksek manevra kabiliyeti, artırılmış durumsal farkındalık ve sensör füzyonu gibi yüksek teknoloji ürünlerine sahip olacak.

TAI’nin, MMU ön tasarımı için yapacağı 4 milyar 817 milyon liralık yatırımProje Bazlı Teşvik Sistemi kapsamına alınmıştı. Projeyle 3 bin 200 kişinin doğrudan, 11 bin 200 kişinin dolaylı istihdamı öngörülüyor.

Bu proje ile Türkiye, dünyada ABD, Rusya ve Çin’den sonra 5. nesil bir muharip uçağı üretebilecek alt yapı ve teknolojiye sahip ülkeler arasında yerini alacak.

TF-X MUHARİP SAVAŞ UÇAĞI F-16’LARIN YERİNİ ALACAK 

Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ (TUSAŞ/TAI), Türk Hava Kuvvetleri Komutanlığı envanterinde bulunan ve 2030’lu yıllardan itibaren kademeli devreden çıkarılması düşünülen F-16 uçaklarının yerini TF-X muharip savaş uçağının alabilmesi planlanıyor.

Yüksek teknoloji gerektiren 5.nesil savaş uçaklarını sayılı ülkeler üretebiliyor.  ABD’nin F-35 ve F-22 leri, Rusya’nın SU-57, Çin’in J-20 ve J-31’leri, Japonya’nın X-2 deneysel savaş uçakları (Japonya iptal etti), İsveç FS-2020, Güney Kore KFX-100/200 modelleri bulunuyor.

Türkiye’de bu trendi kaçırmamak için ihtiyaçlarına göre 5.nesil bir savaş uçağı yapmak için çalışmalara başladı. Yüksek teknoloji gerektiren bu projelerde yeterli bilgi birikimi Türkiye’de yok. Avrupada bile henüz 5.nesil uçak projesi başlamış değil.

TF-X PROJESİ İNGİLİZ BAE FİRMASIYLA ORTAK YAPILACAK  

TFX projesi kapsamında İngiltere firması BAE ile Türkiye ortak 5.nesil savaş uçağı geliştirme konusunda anlaşma imzaladı. Anlaşmanın proje maliyeti 150 milyon dolar civarında, dört yıllık bir takvim içerisinde gerçekleşecek.

Savunma Sanayii Müşteşarı Prof.Dr. İsmail Demir, (MMU-TFX) uçağının üretim programına İngilizlerin büyük destek verdiğini, bu desteğin uçağın uluslararası pazarlara açılım için önemli olduğunu söyledi.

Demir, “Oradaki modelimiz BAE Systems TAI’ye bu süreçte mühendislik desteği verecek. Birlikte bir çalışma programı olacak, anlaşma ve görüşme sürecimiz çok uzun sürdü. Son olarak en üst düzeyde iki ülke arasında devletler düzeyinde imzalar atıldı.”  diye konuştu.

Rolls Royce çok hevesli şekilde bu projede yer almak istediğini belirten Demir, “u durum, böyle bir programda İngiltere’nin daha geniş bir ortaklık yapacağı anlamına geliyor. Böylesine büyük ve uzun vadeli bir programda ne kadar çok pazar oluşturabilirseniz, finansal ve teknik yükü ortak paylaşabilir seniz o kadar iyi olur.” dedi.

İNGİLTERE BÜYÜKELÇİSİ CHİLLOT: TF-X PROJESİ STRATEJİK ORTAKLIĞIMIZIN MERKEZİNDE 

Ankara’nın İngiltere büyükelçisi Dominick Chilcott Mayıs ayında düzenlediği basın toplantısında, ” TF-X Milli Muharip Uçak Projesi’ni stratejik ortaklığımızın merkezinde yer alan konulardan bir tanesi olarak görmekteyiz ” dedi.

TAI ve BAE Sistemleri’nin Milli Muharip Uçak Projesi’nde (TF-X/MMU) tasarım konusunda çok başarılı bir ilerleme kaydettiğini anlatan Chilcott, Türkiye’den Kale Grup ile dünyanın en büyük uçak motor üreticilerinden Rolls-Royce TF-Xmotorunun ortak tasarımı için teklif verdiğini kaydetti.

Büyükelçi, teknoloji transferinin TF-X Projesi’nin merkezinde olan bir konu olduğunu belirterek, bu teknoloji transferinin benzerinin ve örneğinin daha önce görülmeyen boyutta olacağını ifade etti.

Projede üretilen uçakların üçüncü ülkelere satışı konusunda herhangi bir ihracat kısıtlaması olmayacağına dikkati çeken Chilcott, TF-X başarılı olursa yeni projeler için fırsatlar oluşturacağını vurguladı.

Ankara Büyükelçiliği Uluslararası Ticaret Bölümü Başkanı Clive Allcorn, Türkiye’nin beşinci kuşak ve üstü kuşaklarda bir muharip uçak, hızlı jet motoru tasarlayabilmek ve üretebilmesi için bütün teknolojinin TF-X Milli Muharip Uçak Projesi’nde Türkiye’ye aktarılacağını ifade etti.

Allcorn, TF-X Projesi’nin tasarım aşamasında 400 Türk mühendisinin gereken beceri ve kabiliyete sahip olunmasının planlandığını ve proje ilerledikçe bu mühendislerin sayısının artacağını belirtti.

GÖVDE VE MOTOR YAPILARI AYNI, ELEKTRONİK VE SİLAH SİSTEMLERİNİ ÜLKELER BELİRLEYECEK

İlk etapta kavramsal tasarımı yapılacak olan uçağın ana gövdesi oluşturlacak.Sonaşamada 5.nesil bir jet motoru tasaralanacak. Her iki ülke gövde ve motor yapıları aynı olan 5.nesil bir savaşa uçağı üretmiş olacak. Ülkeler kendi ihtiyaçlarına göre uçakları elektronik sistemler ile donatacak.

Kokpiti tek kişilik olarak dizayn edilecek uçağın konfigürasyonu şöyle planlanmaktadır: Uçak çift motorlu, Radar görünürlüğü çok düşük-ileri gizlenebilirlik (Stealth) kabiliyetli olan, bu şartın gereği gövde içi silah taşıma özelliği, SuperCruise (Afterburner kullanmadım ses üstü uçuş), Gelişmiş aviyonikler (uçuş ve atış sistemi aletleri), AESA çift fonksiyonlu radar, Elektronik harp kabiliyeti (dahili EH suit) olacak.

Sözleşme ile ilk 7 uçağın tasarım, geliştirme, üretim, test ve sertifikasyon çalışmaları İngiliz firmasıyla müşterek olarak yapılması planlanıyor. BAE Systems TAI’ye her yıl 400  mühendis verecek. TAI ile BAE Systems arasındaki bu anlaşmayla devletten devlete garanti sağlanacak ve her iki ülke, proje tamamlanana kadar TAI ve BAE Systems’in arkasında duracak. Bu sayede TF-X Projesi her türlü iç hukukun üstünde tutulacak ve projede devletler arası anlaşmalara göre teminat verilerek hareket edilecek.

Uçağın patenti Türkiye’ye ait olacak.

TF-X uçağının imalatıyla ilgili başta motor seçimi olmak üzere ne kadar büyük teknik zorlukların üstesinden gelinmesi ve ne kadar çok problemin halledilmesinin gerektiği çok iyi tahmin edilmektedir. Diğer yandan, TF-X’in başarısı konusunda pek çok kişinin endişeye sahip oldukları da bilinmektedir.

TF-X’in projelendirildiği şekilde, TAI tesislerinde, 29 Ekim 2023 tarihinde roll-out seremonisinin yapılması ve 2029 yılından itibaren muharip filolarımızda göreve başlaması planlanmıştır.

Kaynak: Ajanslar, Kokpit.eu, C4 Defence 

CEVAP VER

Please enter your comment!
Please enter your name here