Savunma Sanayii İcra Komitesi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan başkanlığında Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’nde toplandı. Toplantıda, Türk savunma sanayiinin eriştiği seviye, gelecek hedefleri ve kritik projeler değerlendirildi. Özellikle, yerli ve millî olarak geliştirilen ÇELİK KUBBE ve Millî Muharip Uçak KAAN projelerine vurgu yapıldı.
Savunma Sanayii İcra Komitesi Toplantısı’nda Türk Silahlı Kuvvetleri, Emniyet Genel Müdürlüğü ve Jandarma Genel Komutanlığı’nın ihtiyaçlarına yönelik mevcut ve yürütülecek projelere ilişkin önemli kararlar alındı.
Toplantı kapsamında:
- Katmanlı hava savunma sistemlerimiz ile tüm algılayıcı ve silahlarımızın entegre çalışmasını sağlayan, yapay zeka destekli ÇELİK KUBBE Projesi,
- Hava savunma ve füze sistemleri geliştirilmesine ilişkin projeler,
- Millî Muharip Uçak KAAN projesinin gelecek dönem faaliyetleri,
- BAYRAKTAR TB3, AKINCI ve AKSUNGUR SİHA’larının tedarikine yönelik projeler,
- Ülkemizin uzay erişim yeteneğinin geliştirilmesine yönelik projeler,
- Kara, hava ve denizlerde durumsal farkındalığımızı artırıcı sistemler ile elektronik harp sistemleri projeleri,
- Envanterdeki tank ve savaş uçaklarının yerli ve millî imkânlarla modernizasyon projeleri,
- Komuta kontrol, haberleşme ve bilgi yönetim sistemleri projeleri,
- Taktik Tekerlekli Zırhlı Devriye Aracı ve muhtelif kara araçları projeleri,
- Kıyı Römorkörü ve Bot Sistemleri tedarik projeleri,
- Kuantum teknolojilerine yönelik altyapı projeleri,
- Savunma sanayiinde insan kaynağı yetkinlik envanterinin geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması projeleri görüşülerek karara bağlanmıştır.
Türk savunma sanayiinde erişilen noktadan duyulan memnuniyet ifade edilerek, ilerleyen dönemde çalışmaların daha yüksek azim ve kararlılıkla sürdürüleceği vurgulandı. Yerli ve millî teknolojiler kullanılarak faaliyetlerin azim ve kararlılıkla devam edeceği ifade edildi.
Savunma Sanayii Başkanı (SSB) Haluk Görgün, Çelik Kubbe projesine ilişkin yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Türk Silahlı Kuvvetleri’miz, Emniyet Genel Müdürlüğü’müz ve Jandarma Genel Komutanlığı’mızın ihtiyaçlarına yönelik 56 projeyi karara bağladık. Kamikaze insansız deniz araçları, kamikaze insansız hava araçları, uzun menzilli füze sistemleri ve hava savunma sistemleri konularında kararlar aldık. Alınan önemli kararlardan biri de şüphesiz ‘sistemler sistemi’ olarak geliştireceğimiz Çelik Kubbe. Yerli ve milli projemiz Çelik Kubbe, katmanlı hava savunma sistemlerimiz ile tüm algılayıcı ve silahlarımızın bir ağ yapısı altında birbirleriyle entegre çalışmasını, ortak hava resminin oluşturulmasını, gerçek zamanlı olarak harekât merkezlerine ulaştırılmasını ve yapay zekâ destekli olarak karar vericilere sunulmasını temin edecek. Çelik Kubbe; ASELSAN, ROKETSAN, TÜBİTAK SAGE ve MKE firmalarımızın ortaklaşa çalışması ile yürütülecek. Projenin vatanımıza, milletimize hayırlı uğurlu olmasını diliyorum.”
HAVA SAVUNMA SİSTEMİNİN SON DURUMU
Türkiye’nin Hava Savunma Sistemi, son yıllarda yoğun bir şekilde gündemi meşgul etmektedir. Özellikle yüksek irtifadaki hava savunma sistemlerimizin olmaması, Türkiye’yi S-400 gibi Rus üretimi silah sistemleri almaya itmiştir.
Şu anki Hava Savunma Sistemimiz, birçok katmandan oluşmaktadır. Birinci katman olan alçak irtifa hava savunma sistemleri, insan gözünün görebileceği uzaklık içerisinde yer alıyor. Menzil olarak gökyüzünün 1-8 km. uzaklığını içeren bu katmana, korunması amaçlanan bölgenin ‘son umudu’ diyebiliriz.
Ülkemizde bu katmanda hizmet veren birçok sistem bulunuyor. Bunlar sırasıyla, L70 [12,5 km etkili menzil] ve Modernleştirilmiş Ateş İdare Cihazı (AİC) ve çekili top sistemlerinden oluşan Alçak Hava Savunma Sistemi 35 mm çekili hava savunma topları, Korkut Alçak İrtifa Hava Savunma Sistemi [4 km menzil], Atılgan Kaideye Monteli Stinger Füze Sistemi [8 km menzil], Zıpkın Monteli Stinger Füze Sistemi [8 km menzil], HİSAR ve Stinger projelerinden elde edilen tecrübelerle geliştirilen SUNGUR ve Rapier Füze Sistemi (MK-1/-MK-2) [8 km menzil].
İkinci katman olarak Orta İrtifada Hava Savunma Sistemi gösterilmektedir. Bu katman, 10 ila 50 km uzaklıktaki hedefler için sınıflandırılmıştır. Ülkemizde bu katmanda hizmet veren tek bir sistem bulunmaktadır. MIM-23 HawkB (I-Hawk-Hawk XXI) modeli ile hizmet veren bu sistem, 40 km menzile (etkili 18 km) sahiptir. 16 batarya (8 atış kontrol ünitesi, 48 adet lançer ve 175 adet MIM-23B füzesi) envanterde olduğu tahmin edilmektedir. Ayrıca geçtiğimiz yıllarda HİSAR-A ve HİSAR-O hava savunma sisteminin envantere girdiği Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından açıklanmıştır.
Üçüncü katman olan yüksek irtifa, yani 150-200-400+ km mesafelerde hava sahasını koruyacak bir sistem, Türkiye’de bulunmamaktadır. 2005’li yıllara kadar 3. katmanda hizmet veren Nike-Hercules yüksek irtifa hava savunma sistemi (140 km menzil), eskiyen teknolojisi ve gelişen hedeflere karşı yetersizliği nedeniyle artık kullanılmamaktadır. Oldukça önemli olan ve büyük bir güvenlik zafiyeti doğuran bu sorun için çalışmalar hızla devam etmektedir. Bu katman, en son satın alınan S-400 Rus hava savunma sistemleri ile kapatılması hedeflenmektedir.
Çok Yüksek İrtifa Hava Savunma Sistemleri, 4. katman zirve olarak kabul edilir. 10-100-400 km’leri aşıp 1000-2000 km’lere kadar varan mesafelerde bulunan tehditleri önleyen hipersonik sistemlerin barındığı bu katmana dair envanterimizde herhangi bir sistem bulunmamaktadır. Bu katman için SİPER hava savunma sistemi çalışmaları devam etmektedir.
Türkiye’nin Hava Savunma Sistemi İşbirliği
Uzmanlar, Türkiye’nin hali hazırda Fransa-İtalya ortaklığına dayalı EUROSAM ile uzun menzilli hava savunma sistemi projesi için işbirliğinde olduğunu belirtiyorlar. Türkiye ile EUROSAM arasında yapılmış bir ticari anlaşma bulunmaktadır.
SAMP-T Hava Savunma Sistemi, NATO’nun radar altyapısı ve sinyal istihbaratını kullanabiliyor. İtalyan ve Fransız ordularının kullandığı SAMP-T sistemi, füze saldırısına karşı 35 kilometre savunma menziline sahip. Uçaklara karşı ise 100 kilometre mesafeden etkili olabiliyor.
ASELSAN, ROKETSAN ve EUROSAM ortaklığında sürdürülen çalışmalar hakkında bilgi paylaşan Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB), “SAMP-T hava savunma sisteminden daha gelişmiş bir sistem üzerinde kavram tanımlama çalışması yürütülüyor.” açıklamasını yaptı.
Türkiye, Avrupa’nın ortak hava savunma girişimine katılıyor
Millî Savunma Bakanı Yaşar Güler, Şubat 2024’te “Avrupa Gökyüzü Kalkanı Girişimi (The European Sky Shield Initiative-ESSI) Niyet Mektubuna Türkiye ve Yunanistan’ın Katılımına Dair Düzenleme Belgesi Törenine” katıldı.
Milli Savunma Bakanlığı açıklamasında, “Millî Savunma Bakanı Yaşar Güler, “Avrupa Gökyüzü Kalkanı Girişimi (The European Sky Shield Initiative-ESSI) Niyet Mektubuna Türkiye ve Yunanistan’ın Katılımına Dair Düzenleme Belgesi İmza Töreni” sonrasında Yunanistan Savunma Bakanı Nikolaos Dendias ile kısa bir görüşme gerçekleştirdi. Ayaküstü görüşen her iki Bakan daha sonra NATO Karargâhı’ndaki ikinci oturuma katıldı.” denildi.
Almanya Savunma Bakanı Boris Pistorious, Türkiye ve Yunanistan’ın Avrupa Gökyüzü Kalkanı Girişimi’ne (ESSI) katılacaklarını NATO zirvesi öncesinde duyurmuştu..
Almanya Savunma Bakanı Pistorious bugün Brüksel’de yapılan NATO savunma bakanları toplantısı öncesinde, “ESSI bugün iki yeni üyenin katılımıyla büyüyor. Yunanistan ve Türkiye’ye ESSI’ye hoş geldiniz diyeceğiz” açıklamasını yaptı.
Türkiye’nin ESSI’ye katılma kararı, ABD’nin F-16 satışına onay vermesinin ardından geldi. Bu adım, Türkiye’nin NATO müttefikleriyle ilişkilerini güçlendirmeyi amaçlıyor ve savunma konularında işbirliğini artırıyor.
Almanya’nın kurulmasına liderlik ettiği girişimin son iki yılda önemli başarılar kaydettiğini söyleyen Alman bakan, “Girişim hava savunma sistemlerinin ortak tedariki ve kullanımı ile ilgilidir” dedi.
Türkiye’nin ESSI’ye katılma kararı, Rusya’dan S-400 hava savunma sistemlerini alması ve NATO müttefikleriyle ilişkilerinde yaşanan gerginliklerin ardından geldi. Ancak son dönemde Türkiye’nin NATO müttefikleriyle ilişkilerinde görülen normalleşme, ESSI’ye katılımını hızlandırdı.
Avrupa Gökyüzü Kalkanı Girişimi (ESSI) farklı menzilli füzelere karşı çok katmanlı savunma sistemleri kullanmayı planlıyor. Üye ülkeler, hava savunması için gerekli sistemleri ortaklaşa tedarik etmek, kullanmak ve bakımını yapmak istiyor. Bu sistemler arasında Alman IRIS-T SLM, ABD yapımı Patriot ve ABD-İsrail yapımı Arrow-3 gibi sistemler bulunuyor.
Avrupa ülkeleri tarafından çok uluslu geniş bir yelpazedeki hava savunma yetenekleri edinilmesi ve entegrasyonunu kolaylaştırarak, NATO’nun Entegre Hava ve Füze Savunmasını güçlendirmeyi amaçlıyor.
Projenin, Avrupa’daki hava savunma gediklerinin kapatılmasına yardımcı olması hedefleniyor. Güvenlik uzmanları, Avrupa’da balistik füzelerin yanı sıra insansız hava araçları ve seyir füzeleri gibi silahlara karşı savunmada açıklar bulunduğunu belirtiyor.
Ortak hava savunma projesinin geri planındaRusya’nın Ukrayna’yı işgali ve bu ülkeye yönelik saldırıları yatıyor. NATO, Ukrayna savaşının Avrupa’daki güvenlik tehdidini tamamen değiştirdiğini ve bu nedenle hava savunmasının artırılmasını gerektiğini ifade ediyor. Avrupa’da daha önce füze savunmasında öncelik İran’dan gelebilecek olası tehditlere yönelikti.
Şu anda ESSI’ye 19 ülke üye. Türkiye ve Yunanistan’ın katılımıyla üye sayısı 21’e çıkacak. Üye ülkeler arasında Belçika, Almanya, Macaristan, Norveç, İngiltere, Danimarka, İsveç, Avusturya, İsviçre gibi Avrupa ülkeleri bulunuyor.
