Avrupa Uzay Ajansı’na (ESA) üye ülkelerin uzun zamandır beklediği SpaceX ticari fırlatma pazarına rakip olacak Ariane 6 adı verilen yeni bir roket, yıllarca süren gecikmeler ve geliştirme sürecindeki tıkanıklıkların ardından ilk görevine çıktı. Roket, Güney Amerika’nın kuzey ucunda yer alan Fransız Guyanası’nın Kourou kentindeki Guyana Uzay Merkezi’nden saat 15:00’ten sonra sorunsuz bir şekilde havalandı.
Fransa merkezli fırlatma hizmeti sağlayıcısı Arianespace, Ariane 6’nın operatörüdür. Havacılık ve uzay firması 1980 yılında kuruldu ve “dünyanın ilk ticari uzay taşımacılığı şirketi” olarak lanse ediliyor. Arianespace, güçlü roketi geliştiren ve inşa eden Airbus ve Safran’ın ortak girişimi olan ArianeGroup’un bir parçasıdır.
Avrupa fırlatma endüstrisi son yıllarda zor günler geçiriyor. Ariane 6’nın selefi Ariane 5, Temmuz 2023’te son seferini gerçekleştirerek roketin 27 yıllık çalışmasını sona erdirdi. Avrupa’nın küçük uyduları yörüngeye taşımak için tasarlanan Vega-C roketi de Aralık 2022’deki arızadan bu yana yere çakılmış durumda.
Ticari fırlatma pazarı, yirmi yıl öncesine kıyasla çok daha farklı; bunun başlıca nedeni Elon Musk’ın Kaliforniya merkezli şirketi SpaceX ve onun nispeten uygun fiyatlı Falcon roketleri.
Şimdi ESA, yeniden toparlanmayı ve fiyat konusunda SpaceX ile doğrudan rekabet edemese bile Avrupa pazarının daha fazlasını ele geçirmeyi hedefliyor.
ESA Genel Müdürü Josef Aschbacher, bir meteoroloji uydusunu Ariane 6 yerine SpaceX yapımı Falcon 9 roketiyle fırlatmayı tercih ettiği için Avrupa Meteoroloji Uydularından Yararlanma Örgütü’nü (EUMETSAT) açıkça eleştirdi.
Aschbacher, eskiden Twitter olarak bilinen X’te yayınlanan bir sosyal medya gönderisinde “Bunu anlamak zor” dedi. “Fırlatıcıların sonu yaklaşıyor. Şimdi Avrupa için ufukta görünen uzaya otonom erişimi destekleme zamanı.”
Yine de Ariane 6, Amazon’un internet yayını yapan uydulardan oluşan yeni takımyıldızının bir kısmını fırlatma planları da dahil olmak üzere bazı yüksek profilli sözleşmeler imzaladı.
Ariane 6 roketi, oldukça büyük uyduları makul bir fiyata yörüngeye taşıma kabiliyeti sunmayı hedefliyor. Ancak, roketin fırlatma başına ne kadara mal olacağı henüz belli değil. Aracın geliştirilmesi yaklaşık 4 milyar Euro’ya (yaklaşık 4.325 milyar USD) mal oldu ve yetkililer, fırlatma başına maliyetin 100 milyon doların çok altında olmasını umduklarını belirttiler. Buna karşılık, SpaceX’in Falcon 9 roketinin taban fiyatı 67 milyon dolar ve alçak Dünya yörüngesine biraz daha fazla tonaj taşıyabiliyor.
Ariane 6 roketi, ilk test uçuşunda küçük uydular, deneyler ve teknoloji sistemleri taşıyacak. Roketin görev planı, motorları yeniden ateşlemek, yörüngede birden fazla durak yapabilme kabiliyetini denemek ve roketin üst kademesini kasıtlı olarak Dünya’ya doğru geri göndermeden önce atmosferde parçalanarak Pasifik Okyanusu’nda, karadan Dünya’daki herhangi bir yerden daha uzak bir nokta olan Point Nemo yakınlarındaki okyanus alanına batırmaktı. Aynı zamanda iki deney kapsülü de fırlatılacak ve eve dönüş yolculuğunda hayatta kalmaya çalışacak.
