Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah El-Sisi, 4 Eylül’de Türkiye’yi ziyaret ederek, iki ülke arasındaki yıllar süren düşmanlıkların ardından ilişkilerin çözülmesinde önemli bir kilometre taşı oluşturacak.
Bu ziyaret, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Şubat ayında Mısır’a yaptığı ziyaretle başlayan Ankara-Kahire ilişkilerindeki ivmeyi sürdürmekte ve her iki ülkenin ilişkilerini “stratejik işbirliği” düzeyine çıkarmayı hedeflemektedir.
El-Sisi’nin ziyareti, Türkiye’nin bölgesel izolasyonunu sona erdirmeyi ve kritik yatırımları çekmeyi amaçlayan bir stratejinin parçası olarak, eski bölgesel düşmanlarla ilişkileri onarmak için 2020’de başlatılan geniş diplomatik açılımın bir devamı niteliğindedir.
Zorlayıcı Diplomatik Çabalar ve Bölgesel Gerilimler
Mısır ile ilişkilerin yeniden tesis edilmesi, Ankara’nın en zorlu diplomatik girişimlerinden biri oldu. Türkiye, Müslüman Kardeşler’in ülkedeki faaliyetlerini kısıtladı, El-Sisi’yi eleştiren İstanbul merkezli televizyon kanallarını kapattı ve bazı üyeleri sınır dışı etti. Bu adımlar, Ankara’nın ilişkilerini yeniden şekillendirmesi için gerekli oldu.
Yıllar içinde Türkiye ve Mısır, Doğu Akdeniz’deki gaz arama anlaşmazlıkları ve Libya’daki siyasi çatışmalar gibi çeşitli bölgesel meselelerde karşı karşıya geldi.
Mısır’ın 2020 yılında Yunanistan ile imzaladığı denizcilik anlaşması, Türkiye’nin denizcilik iddialarını göz ardı etmese de, Ankara’nın dikkatinden kaçmadı. Türkiye, Libya’da Trablus merkezli hükümeti desteklemeye devam etse de, Bingazi’deki konsolosluğunu yeniden açacağını duyurması, Libya politikasında olası bir değişikliğin sinyallerini veriyor. Libya’daki gerilimler, özellikle merkez bankası ve petrol kaynaklarının kontrolü konusundaki anlaşmazlıklar, liderlerin yaklaşan görüşmesinde tartışılacak önemli konulardan biri olarak öne çıkıyor.
Gazze’deki İşbirliği ve Ticaret Hedefleri
Gazze’deki insani yardım çabaları, iki ülke arasındaki işbirliğinin bir diğer önemli alanını oluşturuyor. Mısır, Gazze’ye yardım ulaştırmada Türkiye için kritik bir rol üstlenmiş durumda. Türkiye, bugüne kadar Mısır’ın El Ariş limanı üzerinden Gazze’ye yedi insani yardım gemisi gönderdi.
Ekonomik işbirliği ise yaklaşık 6 milyar dolar seviyesinde olan ikili ticareti, önümüzdeki beş yıl içinde 15 milyar dolara çıkarmayı hedefliyor. Sıvılaştırılmış doğal gaz ve nükleer enerji alanlarında işbirliği potansiyeli, mevcut serbest ticaret anlaşmasının genişletilmesi ve Türkiye’nin Mersin ile Mısır’ın İskenderiye limanları arasındaki yük taşımacılığının yeniden başlatılması gibi konular da görüşmelerde gündeme gelecek.
Ortadoğu’daki Siyasi Dengeler ve Türkiye-Mısır İlişkilerindeki Ayrışma Noktaları
İki ülke, Gazze’deki insani kriz konusunda ortak endişelere sahip olmakla birlikte, Filistin meselesinde bazı ayrışmalar yaşamaktadır. Türkiye’nin, Müslüman Kardeşler’in Filistin kolu olarak kabul edilen Hamas’a verdiği destek, ilişkilerde önemli bir ayrışma noktası olmaya devam ediyor.
Türkiye, Filistin davasına olan bağlılığı üzerinden bir dayanışma imajı sergileyerek, diplomatik müzakerelerde dışlanmasını telafi etmeye çalışıyor. Ankara, bu diplomatik angajmanla Mısır’la bağlarını güçlendirmeyi ve bölgedeki siyasi rolünü pekiştirmeyi amaçlıyor.
Eşzamanlı olarak Türkiye, Suriye ile de barış için dört koşul sunduğu bir yakınlaşma sürecine girmiştir. Orta Doğu’da yükselen tansiyonun ortasında Türkiye, bölgesel istikrarın sağlanmasında kilit bir rol oynamaktadır.
Geçmişteki Gerilimler ve Yeni İşbirliği Fırsatları
Türkiye ve Mısır arasındaki ilişkiler, 2013’te Müslüman Kardeşler yanlısı Muhammed Mursi’nin devrilmesiyle bozulmuştu. Türkiye, 2010’daki Arap Baharı’nın ardından ideoloji odaklı bir dış politikaya yöneldi ve Müslüman Kardeşler yanlısı hareketleri destekledi. Ancak bugün, iki ülke arasındaki ilişkilerin yeniden şekillendirilmesi, hem bölgesel hem de küresel dengeler açısından büyük önem taşımaktadır.
