ABD’nin ilk kadın Dışişleri Bakanı Madeleine Albright 84 yaşında hayatını kaybetti. Albright, kanserle mücadele ediyordu.
Albright’ın ölümünü ailesi Twitter’da açıkladı. Açıklamada, “ABD’nin 64. Dışişleri Bakanı ve bu göreve gelen ilk kadın olan Dr. Madeleine K. Albright’ın bugün erken saatlerde kanser nedeniyle vefat ettiğini duyurmaktan dolayı üzgünüz” ifadelerini kullandı.
Eski Başkan Bill Clinton, 1996’da Madeleine Albright’ı Dışişleri Bakanı olarak atamıştı. 1937’de eski Çekoslovakya’da doğan Albright, 1997’de Senato’daki oturumda oybirliğiyle bakanlık görevi için onaylandı. 2001 yılına kadar da bakanlık görevinde kaldı. Clinton yönetiminin son dört yılında bu görevi yürüten Albright, ABD hükümeti tarihindeki en yüksek makamda görev yapan kadın politikacı olmuştu.
Albright, İkinci Dünya Savaşı sırasında Naziler’den kaçan ailesiyle ABD’ye gelmişti. Albright, 1990’ların en büyük iki dış politika krizine, Ruanda ve Bosna Hersek’teki soykırımlarla ilgili çekimser davranan bir yönetimde sözünü sakınmayan bir diplomat olarak tanınıyordu.
1993 yılında ABD’nin Birleşmiş Milletler büyükelçisi olan Albright, Bosna’daki Sırplar’a karşı daha sert bir çizgi için baskı yapmıştı. Ancak Başkan Bill Clinton’ın ilk döneminde, yönetimin üst düzey dış politika uzmanlarının çoğu, ABD’nin Vietnam’da nasıl çıkmaza girdiğini hala hatırlıyordu ve bu hatayı Balkanlar’da tekrarlamamaya kararlıydı.
ABD, savaşın ancak üçüncü yılında hava saldırılarında NATO ile birlikte çalışarak savaşın sona ermesine katkıda bulundu.
Bosna’da daha hızlı ve daha güçlü bir müdahale için çabalayan Albright, savaşın mimarları sayılan Sırbistan Cumhurbaşkanı Slobodan Miloseviç ve Bosnalı Sırp liderleri hapse atacak bir Birleşmiş Milletler savaş suçları mahkemesine de büyük destek verdi.
Albright, 1998 yılında dışişleri bakanı olarak Ortadoğu’da barışı teşvik etme çabası içindeyken, “Ben sonsuza kadar iyimserim” dedi. Ancak Albright, İsrail’i Batı Şeria’dan geri çekmeye ve Filistinliler’i teröristlerden uzaklaştırmaya çalışmanın zor olduğunu söyledi.
ABD’nin Dışişleri Bakanı olarak Albright, Batı Şeria ve Gazze’deki Filistinliler için kendi kendini yönetme ilkesini belirleyen 1993 yılı Oslo Anlaşmaları’nı genişletmeye çalışırken başlangıçta sınırlı ilerleme kaydetti. Ancak Albright, 1998 yılında Batı Şeria’nın yaklaşık yüzde 40’ını Filistinliler’e devreden Wye Anlaşmaları’nın hazırlanmasında öncü bir rol oynadı.
Ayrıca Albright, Hafız Esad yönetimindeki Suriye ve İsrail arasında 2000 yılında imzalanacak bir barış anlaşmasını müzakere etmek için sonuç vermeyen bir çabaya öncülük etti.
Bill Clinton yönetimindeki görevinin ardından Albright, küresel bir strateji firması olan Albright Stonebridge’e başkanlık etti. Albright, ayrıca gelişmekte olan pazarlara odaklanan bir yatırım danışmanlığı şirketinin başkanıydı.
Albright, işyerinde fırsat eşitliği ve saygı talep eden genç kadınlar için bir simge haline geldi. Albright, “Birbirine yardım etmeyen kadınlar için cehennemde özel bir yer var” görüşünü sık sık dile getirirdi.
Albright, hep sözünü sakınmayan bir isim olarak siyaset sahnesinde yer aldı. Görevden ayrıldıktan sonra, eski ABD Başkanı George W. Bush’u diplomasiyi teşvik etmek için ittifaklar yerine “güç şokunu” kullanmakla eleştirdi. Albright, Bush’un ılımlı Arap liderleri uzaklaştırdığını ve Avrupalı müttefiklerle tehlikeli bir sürtüşme potansiyeli yarattığını söyledi.
2007 yılının Ocak ayında Senato’da Dış İlişkiler Komisyonu Albright’a Bush’un Irak’taki ABD birliklerinin sayısı için önerdiği “artışı” onaylayıp onaylamadığını sorduğunda, “Sanırım diplomaside bir artışa ihtiyacımız var. Ortadoğu’da bir sömürge gücü olarak görülüyoruz ve niyetlerimiz sorgulanıyor” yanıtını verdi.
2012 yılında dönemin ABD Başkanı Barack Obama, Albright’ın hayatının tüm Amerikalılar için bir ilham kaynağı olduğunu söyleyerek, eski dışişleri bakanını ülkede sivillere verilen en büyük nişan olan Özgürlük Madalyası’yla ödüllendirdi.
Albright ayrıca birkaç kitap yazdı. 1959’da Chicago’lu ve yayıncılık sektöründe ünlü Medill-Patterson ailesinden gazeteci Joseph Albright ile evlendi. Evliliğinden üç kızı olan Albright, 1983 yılında boşandı.
Kaynak: VOA
