Çinli yetkililer, İranlı mevkidaşlarından Husilerin Kızıldeniz’deki gemilere yönelik saldırılarını dizginlemelerine yardımcı olmalarını istedi. Aksi takdirde, bu durumun Pekin’le ticari ilişkilere zarar verebileceğini belirttiler.
Reuters’in dört İranlı kaynağa ve konuya aşina bir diplomata dayandırdığı habere göre, Çin ile İran arasındaki saldırılar ve ticarete ilişkin görüşmeler yakın zamanda Pekin ve Tahran’da gerçekleşti. Ancak İranlı kaynaklar bu görüşmelerin ne zaman gerçekleştiği veya kimin katıldığı konusunda detay vermekten kaçındılar.
Çin, İranlı yetkililere, “Eğer çıkarlarımız herhangi bir şekilde zarar görürse, bu Tahran’la olan ticaretimizi etkileyecektir. Bu yüzden Husilere itidalli olmalarını söyleyin” uyarısında bulunuyor.
İranlı bir yetkili, Husilerin Gazze’deki Filistinlilere destek amacıyla gerçekleştirdikleri saldırıların, Çin’den gelen gemiler tarafından yaygın olarak kullanılan Asya ve Avrupa arasındaki önemli bir ticaret yolunu kesintiye uğratarak nakliye ve sigorta maliyetlerini artırdığını belirtti. Pekin’in Çin’le bağlantılı herhangi bir geminin vurulması veya ülkenin çıkarlarının herhangi bir şekilde etkilenmesi halinde Tahran’ın büyük hayal kırıklığına uğrayacağını açıkça belirtti.
Ancak dört İranlı kaynağa göre, Çinli yetkililer, Pekin’in İran’la olan ticari ilişkilerinin Husi saldırılarından zarar görmesi halinde nasıl etkileneceğine dair herhangi bir yorumda bulunmadı. Ayrıca kaynaklar, İran’ın Pekin’le yapılan görüşmelerin ardından herhangi bir adım atıp atmayacağının belirsiz olduğunu söyledi.
Çin, son on yılda İran’ın en büyük ticaret ortağı olmasına rağmen, aralarındaki ticari ilişki dengesiz. Örneğin, ticaret analiz firması Kpler’in tanker takip verilerine göre, Çinli petrol rafinerileri geçen yıl İran’ın ham petrol ihracatının %90’ından fazlasını satın aldı. ABD yaptırımları diğer birçok müşteriyi uzak tutarken, Çinli firmalar yüksek indirimlerden faydalandı. Ancak İran petrolü, Çin’in ham petrol ithalatının yalnızca %10’unu oluşturuyor ve Pekin açıkları kapatabilecek bir dizi tedarikçisi bulunuyor.
Çin, Tahran’ın petrol sektörünün kapasitesini korumak ve ekonomisini ayakta tutmak için ihtiyaç duyduğu milyarlarca dolarlık yatırımı sağlayabilecek az sayıdaki güçten biri olduğundan, İran için riskler yüksek.
Üst düzey bir ABD’li yetkili, Washington’un Çin’den İran’ı Husileri dizginlemeye ikna etmek için elindeki kozu kullanmasını istediğini belirtti. Dışişleri Bakanı Antony Blinken ve Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan’ın bu ay üst düzey Çin Komünist Partisi yetkilisi Liu Jianchao ile yaptıkları görüşmelerde de bunu dile getirdiklerini söyledi.
Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi, 14 Ocak’ta yaptığı açıklamada, Husilerin adını vermeden ve İran’dan bahsetmeden, Kızıldeniz’de sivil gemilere yönelik saldırılara son verilmesi, tedarik zincirlerinin ve uluslararası ticaret düzeninin korunması çağrısında bulundu.
Bu ay içinde ABD ve İngiliz güçlerinin Yemen’deki Husi hedeflerine düzenlediği askeri saldırılar, Bab al-Mandab Boğazı’na kadar olan Kızıldeniz kıyılarının çoğunu kontrol eden grubun gemilere yönelik saldırılarını durduramadı.
