HİSAR Hava Savunma Füze sistemi; askeri üs, liman, tesis ve birliklerin hava tehditlerinden korunması amacı ile sabit ve döner kanatlı uçaklara, seyir füzelerine, havadan karaya atılan füzelere ve insansız hava araçlarına karşı kullanılan hava savunma sistemidir.
HİSAR Füzeleri, aile bütünlüğü içinde modüler yapıda, farklı platform entegrasyonlarına, değişen atış kontrol ve komuta kontrol altyapılarına uyumlu şekilde tasarlanmıştır.
HİSAR Sistemlerinin 2018’in ilk atış testleri, 22 Ocak – 4 Şubat tarihlerinde Tuz Gölü bölgesinde gerçekleştirildi.
ASELSAN ve ROKETSAN tarafından yürütülen Alçak İrtifa Hava Savunma Füze Sistemi (HİSAR-A) Projesi ve Orta İrtifa Hava Savunma Füze Sistemi (HİSAR-O)Projesi’nin, alt sistem entegrasyon test faaliyetlerinin tamamlandığı, sistem seviyesi geliştirme ve test sürecine geçildiği açıklandı.
HİSAR Projelerinde sistemlerden ilk kez dik atış testleri yapıldı. Bu test ile sistemin 360 derece koruma özelliği başarıyla test edilmiş oldu.
HİSAR Projeleri kapsamında hedef uçak kullanılarak test atışları da yapıldı. HİSAR sistemlerinin; radar, komuta kontrol, atış kontrol, elektro-optik ve haberleşme unsurlarının ilk kez yer aldığı testlerde, HİSAR füzelerinin kontrol ve güdüm yetenekleri başarıyla denendi. Böylelikle sistem seviyesi entegrasyon ve testlere yönelik ilerlemeler kaydedilmiş oldu.
HİSAR sistemlerinde Alçak İrtifa Füzesi ve orta İrtifa Füzesi olmak üzere iki tip füze kullanılıyor. Alçak İrtifa Hava Savunma Füze Sistemi, (HİSAR-A) hareket halindeki birliklerin hava savunmasını sağlamak amacıyla 15 km menzile kadar etkili olacak şekilde tasarlandı.
Tamamlanan testlerde HİSAR-A Projesi‘nin kontrol test füzesi, ateşlendikten sonra başarılı şekilde füze fırlatma sisteminden ayrıldı. İtki vektör kontrolünde programlanan manevralarıyla uçuşuna devam eden test füzesi, ikinci darbe motorunu da havada ateşledikten sonra uçuşunu tamamladı.
HİSAR-A; Kundağı Motorlu Otonom Alçak İrtifa Hava Savunma Füze Sistemi, Füze Fırlatma Sistemi (FFS), Alçak İrtifa Füzesi ve Füze Taşıma ve Yükleme Sisteminden oluşuyor.
Orta İrtifa Hava Savunma Füze Sistemi, (HİSAR-O) 25 km gibi daha uzun bir menzile sahip. Sabit birliklerin hava savunmasını sağlamak amacıyla geliştiriliyor.
Dağıtık mimarisi sayesinde esnek konuşlanma avantajına da sahip olan HİSAR-O, Atış Kontrol Merkezi, FFS, Orta İrtifa Füzesi, Orta İrtifa Hava Savunma Radarı, Elektro-Optik Sistem, Erken İhbar Merkezleri Arayüzü Link-16 Sistemi ve Füze Taşıma ve Yükleme Sisteminden oluşuyor.
HİSAR-O’nun, ilk uçuşlu testi olan Balistik Test Füzesi atışı, 23 Temmuz 2014 tarihinde, Aksaray’da başarıyla gerçekleştirilmiş ve füze, fırlatma aracından başarılı bir şekilde ayrılmış, hesaplanan yörüngesinde kararlı bir şekilde uçarak testi tamamlamıştı.
SSB STRATEJİ DÖKÜMANINDA HİSAR FÜZE SİSTEMİNİN MENZİLİ 40 KM OLMASI HEDEFLENİYOR
Savunma Sanayi Başkanlığı (SSB) tarafından hazırlanan 2018-2022 Sektörel Strateji Dökümanı’nda HİSAR Hava Savunma sistemine yönelik yeni planlar yer aldı.
Sektörel dökümanda, ” HİSAR Projesi kapsamında ortaya çıkan sistemlerin yurt içi ve ihracat versiyonlarına ilişkin gereksinimler göz önüne bulundurularak 40 km üzeri menzile çıkarılmasına yönelik yapılabilirlik çalışmaları başlatılacak ve bu doğrultuda yeni proje modelleri oluşturulacaktır.” dendi.
Ayrıca, “GÖKTUĞ Projesi kapsamında geliştirilecek hava-hava füzesinin HİSAR kapsamında geliştirilen yer sistemlerinden kullanılabilmesine yönelik yapılabilirlik etüdü başlatılacaktır.” ifadeleri Sektörel Strateji Dökümanı’nda yer aldı.
HİSAR PROJESİNİN ÇÖZÜM ORTAKLARI
HİSAR sistemlerinin en önemli unsurlardan biri olan füze geliştirme faaliyetini ise ROKETSAN yürütüyor. HİSAR projesindeki diğer çözüm ortakları arasında; FNSS, Koluman, METEKSAN, Savronik, SDT, TÜBİTAK SAGE ve YALTES başta olmak üzere, yüzün üzerinde yerli kurum ve kuruluş bulunuyor.
SSB Başkanı İsmail Demir tarafından Ocak 2019’da yapılan açıklamada proje teslim tarihleri bir yıl ileri alındı. Buna göre HİSAR-A ‘nın seri üretimi 2021 yılında başlaması planlanıyor. HİSAR-O ise 2022 yılında seri üretimi düşünülüyor.
HAVA SAVUNMA SİSTEMİMİZİN SON DURUMU
Türkiye’nin Hava Savunma Sistemi son yıllarda gündeme yoğun bir şekilde meşgul etmektedir. Özellikle yüksek irtifadaki hava savunma sistemlerimizin olamaması Türkiye’yi S-400 gibi Rus üretimi silah sistemleri almaya itmiştir.
Şu anki Hava Savunma sistemimiz birçok katmandan oluşmaktadır.Birinci katman olan alçak irtifa hava savunma sistemleri, insan gözünün görebileceği uzaklık içerisinde yer alıyor.Menzil olarak gökyüzünün 1-8 km. uzaklığını içeren bu katmana korunması amaçlanan bölgenin ‘son umudu’ diyebiliriz.
Ülkemizde bu katmanda hizmet veren birçok sistem bulunuyor. Bunlar sırasıyla, L70 [12,5 km etkili menzil] ve Oerlikon [5 km etkili menzil] Uçaksavar Sistemleri, Korkut Alçak İrtifa Hava Savunma Sistemi [4 km menzil], Atılgan Kaideye Monteli Stinger Füze Sistemi [8 km menzil], Zıpkın Monteli Stinger Füze Sistemi [8 km menzil], Rapier Füze Sistemi. (MK-1/-MK-2) [8 km menzil]
İkinci katman olarak Orta İrtifada Hava Savunma Sistemi gösterilmektedir.Bukatman 10 ila 50 km uzaklıktaki hedefler için sınıflandırılan bir katman. Ülkemizde bu katmanda hizmet veren tek bir sistem bulunuyor.MIM-23 HawkB (I-Hawk-Hawk XXI) modeli ile hizmet veren bu sistem 40 km menzile (etkili 18 km) sahip. Envanterimizde 175 adet olduğu bilinen bu sistemden başka orta irtifa katmanımızı koruyan bir sistemimiz bulunmuyor.
Üçüncü katman olan yüksek irtifa yani 150-200-400+ km mesafelerde hava sahasını koruyacak bir sistem Türkiye’de bulunmuyor.2005’li yıllara kadar 3. katmanda hizmet veren Nike-Hercules yüksek irtifa hava savunma sistemi (140 km menzil), gerek eskiyen teknolojisi gerek ise gelişen hedeflere karşı yetersizliği ve eskimesi nedeni ile artık kullanılmıyor. Oldukça önemli olan ve büyük bir güvenlik zafiyeti doğuran bu sorun için çalışmalar hızla devam ediyor.
Çok Yüksek İrtifa Hava Savunma Sistemleri 4.katman zirve olarak kabul edilir.10-100-400 km’leri aşıp 1000-2000 km’lere kadar varan mesafelerde bulunan tehditleri önleyen hipersonik sistemlerin barındığı bu katmana dair envanterimizde herhangi bir sistem bulunmuyor. Bulunmasına yönelik bir çalışma henüz olmasa da böylesine bir teknolojiyi elde etmek adına önemli adımlar atılıyor. 4.Katmanın gerektirdiği ‘uzay teknolojisi’ adına Türkiye Cumhuriyeti, ‘Uydu Fırlatma Merkezi’, ‘Uzun Menzilli Balistik Füzeler’ gibi projeler ile yavaşta olsa 4. katmana yönelmek adına ciddi adımlar atıyor.
Öyle ki ülke hava sahasının korunması dahilinde acil ihtiyaç kapsamında Rusya’dan 2 sistem 4 batarya S-400 yüksek irtifa hava savunma sistemi alınacak. Bu alım için Rusya’ya 2,5 milyar dolar ödenecek ve ülke hava sahasının 3. katmanı da güvenli bir biçimde korunmuş olunacak. Temmuz 2019’da Türkiye’ye gelmesi ve entegre çalışmaları ile 2020 yılında ilk bataryanın hizmette olması hedefleniyor.
TÜRKİYE’NİN MİLLİ HAVA SAVUNMA SİSTEMİNİN ADI ‘SİPER ‘
Ankara’da bulunan TÜBİTAK SAGE Yerleşkesi’nde 31 Ekim’de konuşan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Milli uzun menzilli bölgesel hava füze savunma sisteminin oluşturulmasına yönelik çalışmaların başladığını söyledi.
Türkiye’yi zamanla bu alanda farklı bir lige çıkaracak projenin ilk adımının atıldığını kaydeden Erdoğan, “Milli uzun menzilli bölgesel hava füze savunma sisteminin oluşturulmasına yönelik çalışmalar, Savunma Sanayi Başkanlığımızın öncülüğünde TÜBİTAK-SAGE, ASELSAN ve ROKETSAN tarafından başlatıldı. İlk teslimatların 2021 yılı sonunda gerçekleştirilmesi planlanıyor. Bugün ayrıca tarihi önemdeki bu projemizin ismini ilan ediyoruz. ‘Siper’ adıyla başlattığımız milli uzun menzilli bölgesel hava füze savunma sisteminin hayırlı olmasını diliyorum. Tabii bir savunma sistemi olduğu için adını da ‘Siper’ koyduk..” ifadelerini kullandı.
Uzmanlara göre Türkiye’nin projeyi gerçekleştirmek için uzun yıllara dayalı birikimi ve insan gücü mevcut, ancak projenin farklı aşamalarında yurtdışından teknik danışmanlık veya malzeme gerekebilir. Uzmanlar, projenin uluslararası işbirliği hiç olmaksızın hayata geçirilmesini ise pek olanaklı görmediklerini ifade ediyor.
Türkiye’nin teknik özellikleri henüz açıklanmayan ‘Siper’ projesinde hava savunma füzeleri için hangi irtifanın amaçladığına bağlı olarak hedefine ulaşma sürecinin ve yurtdışından karşılaması gerekli ihtiyaçlarının da değişebileceği belirtiliyor.
Türkiye’nin hali hazırda Fransa-İtalya ortaklığına dayalı EUROSAM ile uzun menzilli hava savunma sistemi projesi için işbirliğinde olduğunu belirten uzmanlar, EUROSAM ile yapılmış bir ticari anlaşma bulunduğunu ve EUROSAM’ın Türkiye’ye uyarlaması yapılacak şekilde 2021’de teslimatta bulunabileceğini dile getirdi.
TÜRKİYE, S-400 YANINDA SAMP-T HAVA SAVUNMA SİSTEMİNİDE İSİTİYOR
Türkiye’nin orta ve uzun menzilli hava savunma sisteminin ikinci ayağını EUROSAM projesi oluşturuyor. Türkiye, Fransa ve İtalya şirketleri arasında geçen Temmuz ayında imza atılarak oluşturuldu.
Bu projede Türk şirketleri, ortak üretim içinde yer alacak. Araştırma, geliştirme ve ortak üretimde; Türkiye, İtalya ve Fransa şirketleri birlikte yer alacak. Böylece Türkiye, bu alandaki teknolojisini geliştirerek, bağımlılıktan kurtulurken ekonomik açıdan da avantaj elde edecek.
Türkiye’ye, EUROSAM müzakereleri sürecinde, “Siz hangi savunma sistemini kuracaksınız? Ortak üretim konusunda ne kadar ciddisiniz?” sorusu yöneltildi. Türkiye’nin yanıtı özetle, “Biz iki sisteme de sahip olmak istiyoruz. Bunları birbirinin alternatifi olarak görmüyoruz” oldu.
SAMP-T Hava Savunma Sistemi NATO’nun radar altyapısı ve sinyal istihbaratını kullanabiliyor. İtalyan ve Fransız ordusunun kullandığı SAMP-T sistemi , füze saldırısına karşı 35 kilometre savunma menziline sahip. Uçaklara karşı ise 100 kilometre mesafeden etkili olabiliyor. 2020’de üretilmesi planlanan füzelerin, bunun üzerinde bir menzile ve etki gücüne sahip olması bekleniyor.
TÜRKİYE SAPM-T FÜZELERİNİN GELİŞMİŞ VERSİYONU ÜZERİNDE ÇALIŞIYOR
Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB) yayınladığı basın bülteninde, Uzun Menzilli Hava Savunma Sistemi çalışmalarının devam ettiğini bildirdi. Açıklamada, EUROSAM’ın geliştirdiği SAMP-T hava savunma sisteminden daha gelişmiş bir sistem üzerinde ‘kavram tanımlama‘ çalışmasının devam ettiği belirtildi.
SSB bir basın bülteni yayımlayarak Türkiye’nin Uzun Menzilli Hava Savunma Sistemi hakkında bilgi verdi.Paydaşlar arasında 30 Mayıs tarihinde bir toplantının düzenlendiğini belirten kurum, “SSB silahlı kuvvetlerimizin uzun menzilli hava savunma sistemi ihtiyaçlarını karşılama yönünde çalışmalarını çeşitli alternatifler üzerinden sürdürüyor.” ifadesine yer verdi
ASELSAN, ROKETSAN ve EUROSAM ortaklığında sürdürülen çalışmalar hakkında bilgi payalaşan SSB, “SAMP-T hava savunma sisteminden daha gelişmiş bir sistem üzerinde kavram tanımlama çalışması yürütülüyor.” dendi.
Açıklamaya göre Uzun Menzilli Bölge Hava ve Füze Savunma Sistemi (UMBHFSS) Projesi’nde SSB, milli geliştirme modelini destekleyecek ve aşamalı olarak gerçekleştirilecek bir program modelini kendi tasarlıyor ve yürütüyor.
SSB ile proje ortakları arasında UMBHFSS Projesi Kavram Tanımlama Çalışması Sözleşmesi 5 Ocak 2018 tarihinde imzalandı. Buna göre proje ortakları daha önce EUROSAM’ın geliştirdiği SAMP-T hava savunma sisteminden daha gelişmiş bir sistem üzerinde birlikte kavram tanımlama çalışması yapmaya başladı.
Proje kapsamındaki çalışmalara 30 Mayıs 2018 tarihinde Ankara’da üst düzey katılımcılarla birlikte icra edilen bir toplantı ile devam edildi. Kavram Tanımlama Çalışması’nın 2019 yılı sonunda SSB’ye sunulması bekleniyor.
Kaynak: SSM, ASELSAN, ROKETSAN, Ajanslar, Savunmasanayi, Ajanslar, NTV,
