Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, Çin ve ABD’den, aralarındaki sorunlar dünyanın geri kalanına daha fazla yayılmadan önce, “tamamen işlevsiz” olan ilişkilerini düzeltmelerini istedi.
New York’taki liderler zirvesi öncesinde Associated Press haber ajansına konuşan BM Genel Sekreteri, iki rakip jeopolitik ve askeri stratejinin “tehlike” oluşturacağını ve dünyayı böleceğini; bu nedenle temel ilişkinin en kısa sürede onarılması gerektiğini vurguladı.
Guterres, Güney Çin Denizi’nde egemenlik meselesi, insan hakları, ekonomi ve çevrimiçi güvenlik konularında devam eden siyasi çatlaklar olsa bile, dünyanın iki büyük ekonomik gücünün iklim konusunda işbirliği yapması, ticaret ve teknoloji üzerinde daha sağlam bir şekilde müzakere etmesi gerektiğini söyledi. Ancak Guterres, bunun yerine sadece karşılıklı meydan okumaların yaşandığını kaydetti.
Guterres, “İki güç arasında yeniden işlevsel bir ilişki kurmamız gerekiyor. Aşılama sorunlarını, iklim değişikliği sorunlarını, uluslararası toplum ve esas olarak süper güçler arasında yapıcı ilişkiler olmadan çözülemeyecek diğer birçok küresel sorunu ele almak için, bu gerekli” dedi.
Guterres iki yıl önce dünya liderlerini, ABD ve Çin’in rakip internet teknolojileri, para birimi, ticaret, mali kurallar ve “kendi sıfır toplamlı jeopolitik ve askeri stratejilerini” yaratmasıyla dünyanın ikiye bölünmesi riski konusunda uyarmıştı.
Antonio Guterres, “Geçmiştekinden farklı, muhtemelen daha tehlikeli ve yönetilmesi daha zor bir Soğuk Savaş’tan ne pahasına olursa olsun kaçınmamız gerekiyor” diye konuştu.
Guterres, yeni bir Soğuk Savaş’ın daha tehlikeli olabileceğini söyledi. Sovyetler ile ABD arasındaki karşıtlığın açık kurallar yarattığını ve her iki tarafın da nükleer yıkım riskinin bilincinde olduğunu hatırlattı. BM Genel Sekreteri, o dönemde olayların kontroldan çıkmayacağını garanti etmek için, gizli diplomasi yolları ve gayriresmi görüşmeler yürütüldüğünü, bugünse her şeyin daha istikrarsız olduğunu belirtti ve “Geçmişte krizi yönetmek için var olan deneyim bile artık mevcut değil’’ ifadelerini kullandı.
Guterres, ABD ve İngiltere’nin Avustralya’ya Asya’da fark edilmeden çalışabilmesi için nükleer enerjili denizaltılar sağlama anlaşmasının da “Çin ile ABD arasındaki bu tamamen işlevsiz ilişkinin, daha karmaşık bir bulmacanın sadece küçük bir parçası olduğunu” kaydetti.
Kaynak: AP, VOA,
