Felaket boyutlarında sel sularının vurduğu Libya’nın Derna şehrinde, mahallelerin tamamının yok olduğu geniş çaplı bir yıkım yaşandığı bildirildi. Sel felaketinde 5 binden fazla insan hayatını kaybettiği tespit edilmiş durumda. Belediye başkanının tahminlerine göre, sel nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı 20,000’e kadar çıkabilir.
On binlerce insanın yerinden edilmesine yol açan bu felaket, insani bir krize dönüştü. Uluslararası yardım ve kurtarma çabaları hızla başlatıldı. Mısır, Türkiye, Katar ve diğer ülkelerden gelen ekipler, Derna’ya yardım ve kurtarma çalışmaları için ulaştı.
Politik farklılıklara rağmen, Libya’daki rakip hükümetler, etkilenen nüfusa yardım sağlamak için çabalarını koordine ediyorlar. Gıda, yardım malzemeleri ve ilaçlar da dahil olmak üzere belirli yardım faaliyetleri hızla başlatıldı.
Tsunami benzeri dev bir sel suyu, şehrin denize doğru mahallelerini yerle bir ederken yüzlerce kişiyi de denize sürükledi. Uydu görüntüleri, selin yarattığı yıkımın boyutunu gözler önüne seriyor. Şehrin birçok bloğu sular altında kalırken, kent kızıl çamur ile kaplı durumda.
Sel felaketi, bölgedeki barajların çökmesine yol açtı ve binlerce insanın trajik ölümüne ve birçok mahallenin yok olmasına neden oldu. Derna ve Mansour olarak adlandırılan iki baraj, bölgeye su temin etmek amacıyla 1970’lerde inşa edildi. Bu barajlar, farklı depolama kapasitelerine sahip kil dolgulu set barajlar olarak tanımlanmaktadır.
Kasım 2022’de yayımlanan bir araştırma makalesi, bu barajlara acil dikkat gerektiğini, geçmişte tekrarlanan sel felaketleri nedeniyle yapıldığını gösteriyor. Ne yazık ki, barajlar 2002’den beri düzgün bakım görmemişti. Barajların daha iyi izlenmesi, bu felaketi önlemekte potansiyel olarak yardımcı olabilirdi.
Libya’da özellikle doğu bölgesinde yıllar süren hükümet ihmaline ve siyasi çatışmalara bağlı olarak barajlar daha da kötüleşti. Siyasi çatışmalar 2011’deki Arap Baharı protestoları, NATO’nun desteğiyle Muammer Kaddafi’nin rejiminin çöküşünde önemli bir rol oynadı.
Bu fırtına sistemi, Akdeniz ve kasırga (Mediterranean ve Hurricane) kelimelerinin İngilizce karşılıklarından üretilen Medicane olarak anılıyor ve Libya’nın kuzeydoğu kıyılarına 24 saatte 400 mm’den fazla yağmur getirdi.
Normal şartlarda Eylül ayı ortalaması 1,5 mm olan bu bölge için bu miktar olağanüstü bir duruma karşılık geliyor.
Libya Ulusal Meteoroloji Merkezi bunun ‘yeni bir yağış rekoru’ olduğunu açıkladı.
Uydu verileri, bölgedeki yağışların bir bölümünün boyutunu gösteriyor; ancak birçok yerde, kaydedilen yağış miktarı daha yüksek gerçekleşti.
Doğu Libya’da Fırtına ve Sel felaketi: 2 binden fazla kişi hayatını kaybetti
12 Eylül 2023
Libya’nın doğusunda “Daniel” fırtınasının neden olduğu sel felaketi sonucunda 2 binden fazla kişi hayatını kaybetti.
Felaket nedeniyle ülkede acil önlemler alındı, 3 günlük yas ilan edildi, bayraklar yarıya indirildi ve olağanüstü Bakanlar Kurulu toplandı. Libya Başbakanı Dibeybe uluslararası yardım çağrısında bulundu.
Türkiye de Libya’ya yardım eli uzattı. Dışişleri Bakanlığı, insani yardım ve arama-kurtarma ekiplerini içeren üç uçak gönderdi. Sağlık Bakanı Fahrettin Koca da Ulusal Medikal Kurtarma Ekibi (UMKE) ve UMKE ATAK ekibinin sel felaketinden etkilenen Libya’ya yardım için gönderildiğini açıkladı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Libya’da meydana gelen sel felaketi nedeniyle hayatını kaybeden kardeşlerimize Allah’tan rahmet, yaralılara acil şifalar diliyorum. Türkiye, Libya halkının yanındadır.” ifadelerini kullandı.
Cumhurbaşkanlığı açıklamasında, “AFAD’ımızın koordinasyonunda bu sabaha karşı Bingazi’ye iniş yapmak üzere 3 uçuş organize edilmiştir. Uçaklarımızda ilk etapta arama kurtarma ve diğer çalışmalara destek amacıyla 168 personel, 2 arama kurtarma aracı, 2 kurtarma botu; barınma ve diğer ihtiyaçların giderilmesi amacıyla da 170 çadır, 600 battaniye, 400 gıda ve hijyen kolisi, 20 jeneratör, 1000 yağmurluk, 500 çizme ve 500 el feneri bulunacaktır. Personelimizin içerisinde 65 kişiden oluşan su altı ve su üstü arama kurtarma ekibi, barınma ve insanı yardım malzemelerinin kurulum ve dağıtım çalışmalarında yer almak üzere Kızılay, UMKE ve STK mensupları yer almaktadır. AFAD’ın yanı sıra Emniyet Genel Müdürlüğü ve Jandarma Genel Komutanlığından personelimiz de saha çalışmalarına katılacaktır.” denildi.
Doğu Libya fırtına ve selin etkisi altında. Güçlü fırtına Daniel, özellikle Derna şehrinde yıkıcı sel sularına yol açtı. Doğu merkezli hükümetin başbakanı Oussama Hamad, Derna’da meydana gelen sel nedeniyle şok edici bir can kaybı olduğunu bildirdi. Ancak bu rakamlar tıbbi kaynaklar veya acil servisler tarafından onaylanmadı. Tahminler, 250 ile 6,000 arasında kayıp kişinin bulunduğunu gösteriyor. Fırtına, Bayda, Susa, Shahatt, Omar al-Mokhtar ve Marj gibi diğer şehirlerde de ölümlere ve hasara neden oldu.
Derna’daki sel, iki barajın çökmesi sonucu hızlı akan bir nehrin serbest bırakılmasından kaynaklandı ve bu da konut bölgelerinde büyük tahribata yol açtı.
Ras Lanuf, Zueitina, Brega ve Es Sidra gibi birkaç petrol limanı, fırtına nedeniyle kapatıldı.
UN Libya İnsani Koordinatörü Georgette Gagnon, geniş çaplı sel ve altyapı hasarına yanıt olarak acil insani yardım çağrısında bulundu. Yardım kuruluşları ve Birleşik Arap Emirlikleri dahil olmak üzere Körfez ülkeleri, bölgedeki yardım çabalarını desteklemek için acil yardım sağlıyor.
Hava tahmincileri, yakın günlerde bölgede daha fazla yoğun yağmur olasılığını öngörüyor, bu da durumu daha da kötüleştirebilir.
