ABD Hükümeti Hesap Verebilirlik Ofisi’nin (GAO) yeni raporuna göre, F-35 Lightning II Ortak Taarruz Uçağı programı, tam kapasite üretime geçmesine rağmen, üretim ve modernizasyon sorunları yaşamaya devam ediyor.(GAO), F-35 savaş uçaklarının geliştirilmiş modellerinin teslimatındaki duraklamaların bir yıl sürebileceğini açıkladı.
F-35 programı Mart 2024’te tam kapasite üretime geçti ancak Pratt & Whitney ve Lockheed Martin, motorlar ve uçakların teslimatında ciddi gecikmeler yaşıyor. 2023 yılı boyunca Pratt & Whitney tüm motorları geç teslim ederken, Lockheed Martin de ürettiği uçakların %91’ini planlanandan geç teslim etti. Bu gecikmelerin nedenleri arasında üretim sorunları ve parça sıkıntıları yer alıyor.
Program, TR-3 donanım ve yazılımının geliştirilmesinde önemli gecikmeler yaşıyor. TR-3, F-35’in Block 4 modernizasyonu için kritik bir bileşen olarak kabul ediliyor. Ancak, donanım tedarikindeki sorunlar ve yazılımın istikrarsızlığı, TR-3’ün zamanında teslim edilmesini engelliyor. TR-3 donanımı ve yazılımı 2024 ortalarına kadar tamamen işlevsel olmayacak.
Mart 2023’te yapılan açıklamaya göre, F-35 motorunun Engine Core Upgrade (ECU) ile modernizasyonu planlanıyor. Ancak, bu modernizasyon çalışmaları için henüz bir sözleşme imzalanmadı. Ayrıca, program termal yönetim sistemlerinin modernizasyonu için farklı seçenekleri değerlendiriyor, ancak bu sistemlerin nasıl modernize edileceği konusunda kesin bir karar verilmiş değil.
Program, F-35C iniş takımları ve yakıt borusu titreşim sorunları gibi teknik risklerle karşı karşıya. Bu riskler, programın maliyet ve zaman çizelgesini olumsuz etkileyebilir. GAO, programın bu riskleri ele almak için adımlar attığını ancak henüz tüm sorunların çözülmediğini belirtti.
Kongre, F-35 programının üretim, modernizasyon ve diğer sorunlarını incelemeye devam edilmesi için hükümler içeriyor. GAO, Block 4 ve TR-3’ün F-35 programının ana alt programları olarak yönetileceğini bildirdi. Bu değişiklikler, programın maliyet, zaman çizelgesi ve performans hedeflerine ulaşmasını sağlamayı amaçlıyor.
GAO’nun raporu, F-35 programının halen birçok zorlukla karşı karşıya olduğunu ve bu sorunların çözülmesi için ek adımlar atılması gerektiğini ortaya koyuyor. Programın gelecekteki başarısı, bu kritik modernizasyon çabalarının zamanında ve bütçeye uygun şekilde tamamlanmasına bağlı olacak.
F-35 programının finansal kapsamı oldukça büyük olup, Savunma Bakanlığı, planlanan 2.470 uçağı geliştirme, bakım ve işletme maliyetlerinin 2088 yılına kadar 2 trilyon doları aşacağını tahmin etmektedir. GAO raporu, yalnızca edinim maliyetlerinin 2012’den bu yana 47 milyar dolar artarak toplamda 442 milyar dolara ulaştığını vurgulamaktadır.
